ładowanie...

Jak zostać wychowawcą na obozie lub kolonii

Kto może zostać wychowawcą kolonijnym? Co trzeba zrobić, żeby pełnić funkcję wychowawcy na obozie? Jakie obowiązki się z tym wiążą? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz tutaj.

Wszystkie najważniejsze przepisy dotyczące organizacji wypoczynku dzieci i młodzieży, bo tak fachowo nazywają się obozy czy też kolonie, określają dwa akty prawne:

Wymagania formalne

Wymagania na wychowawcę wypoczynku określa Art. 92p ust. 2. Oto one:

  1. Nie można być skazanym za umyślne przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, wolności seksualnej i obyczajności, przeciwko rodzinie i opiece oraz związane z narkotykami. Na to konieczne jest posiadanie zaświadczenia o niekaralności. Możesz skorzystać z mojego opracowania w poście: Jak uzyskać zaświadczenie o niekaralności. Wychowawcą nie mogą też być osoby, którym sąd orzekł zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, edukacją lub opieką nad dziećmi, albo które mają zakaz zbliżania się do kogokolwiek z uczestników wypoczynku.
  2. Trzeba ukończyć 18 lat. To chyba oczywiste.
  3. Konieczne jest wykształcenie co najmniej średnie lub średnie branżowe. Matura jest zbędna, wystarczy mieć ukończone liceum lub technikum. Chyba, że chcesz być wychowawcą na obozie harcerskim i masz stopień przewodnika, to nawet nie musisz mieć wykształcenia.
  4. Ukończony kurs na wychowawcę wypoczynku. Nie muszą go robić nauczyciele oraz osoby, które posiadają uprawnienia do pracy w placówkach opiekuńczo wychowawczych lub w pieczy zastępczej, a także znów instruktorzy harcerscy w stopniu co najmniej przewodnika. Przed rokiem 2013 takiego kursu nie musieli również robić instruktorzy sportu oraz trenerzy sportu, ale obecnie żadna legitymacja instruktorska w konieczności robienia kursu nie zwalnia.

Program kursu obejmuje 36 godzin zajęć, w tym 8 godzin zajęć praktycznych i 3 godziny wykładu. Kurs musi się kończyć egzaminem. Istnieją dwie formy realizacji kursu – stacjonarna i online. W przypadku kursów stacjonarnych zwykle robi się go w 2 lub 3 dni i koszt oscyluje w okolicach 200 zł. Organizuje się je przez cały rok we wszystkich dużych miastach Polski. Warto jednak zapisać się na nie z wyprzedzeniem, bo nie wszystkie planowane kursy zbierają wymaganą minimalną liczbę uczestników.

Kursy online trwają średnio 4-5 dnia i kosztują nieco drożej, bo ok. 300 zł. Mają tę zaletę, że prawie wszystko robi się online. Prawie, bo na końcu i tak musi nastąpić spotkanie z egzaminatorem. Podobnie, jak to ma miejsce w przypadku kursów na kierownika, czasem bywa to fikcją. Znam przypadki, gdzie formularz egzaminacyjny jest przysyłany pocztą razem z zaświadczeniem o ukończeniu kursu.

Jest jeszcze jeden wymóg, który wynika z art. 21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępstwami na tle seksualnym. Wychowawca nie może figurować w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Takie zaświadczenie musi wygenerować organizator, czyli klub sportowy z rejestru niejawnego. Samo zaświadczenie z KRK (Krajowy Rejestr Karny) nie wystarczy, gdyż nie wszystkie przestępstwa się tam znajdują. Nie ma choćby tych, które z uwagi na czas od odbycia kary lub decyzją sądu uległy zatarciu.

 

Badania sanitarno-epidemiologiczne

Wymóg, który może być, ale nie musi, to orzeczenie lekarskie o zdolności lub o przeciwwskazaniach do wykonywania prac, podczas których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej u ludzi. Wydaje je lekarz medycyny pracy lub lekarz POZ. Proszę pamiętać, że tzw. książeczka sanepidowska została wycofana z użytku w 2008 roku i jedynym ważnym dokumentem jest owe orzeczenie. Badanie jest przeprowadzane na koszt pracodawcy, czyli w tym przypadku organizatora obozu.

Zgodnie z Ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi o tym, czy potencjalnego wychowawcę trzeba skierować na badania decyduje pracodawca-organizator. Nie jest wprost napisane na jakiej podstawie. Przed laty było określone wyraźnie, że taki wymóg dotyczył pracy z dziećmi poniżej 6 lat, pracy w charakterze opieki medycznej czy też przy przygotowywaniu i podawaniu żywności. Z mojego doświadczenia wynika, że jeśli nie spełni się tych funkcji, to kontroler sanepidu żadnego mandatu nie nałoży, aczkolwiek zawsze o te orzeczenia pyta.

W przypadku, kiedy dany instruktor jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę, pracodawca ma obowiązek wysłać pracownika na badania. W tym przypadku (a także wtedy, gdy organizator sam zdecyduje o wysłaniu wychowawcy na badania) pracodawca wystawia skierowanie do lekarza, w którym określi rodzaj wykonywanej pracy przez zatrudnianego. Jeśli lekarz uzna to za konieczne, zleci zrobienie badań laboratoryjnych na nosicielstwo chorób zakaźnych. Trzeba będzie wtedy trzykrotnie dostarczyć próbkę kału na badanie. Koszt całości badań i wydania orzeczenia zwykle zamyka się w kwocie 200 zł. Badania są wydawane bezterminowo.

 

Obowiązki wychowawcy

Rozporządzenie w § 5. 2. wymienia najważniejsze obowiązki wychowawcy:

2. Wychowawca wypoczynku, o którym mowa w art. 92e ust. 1 ustawy:

1) sprawuje opiekę nad uczestnikami grupy w zakresie higieny, zdrowia, wyżywienia oraz innych czynności opiekuńczych;

2) zapewnia bezpieczeństwo uczestnikom wypoczynku zorganizowanym w grupę;

3) zapewnia uczestnikom wypoczynku, we współpracy z ratownikiem wodnym, opiekę w czasie korzystania z wyznaczonych obszarów wodnych, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych;

4) współdziała z kierownikiem wypoczynku w zakresie realizacji programu;

5) sprawuje nadzór nad przestrzeganiem regulaminu wypoczynku przez uczestników wypoczynku, ze szczególnym uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa;

6) nadzoruje wykonywanie zadań przydzielonych uczestnikom wypoczynku;

7) wykonuje inne zadania zlecone przez kierownika wypoczynku.

Choć w Rozporządzeniu nie jest to napisane wprost, do obowiązków wychowawcy na obozie jest prowadzenie na bieżąco Dziennika Zajęć grupy, w którym wpisujemy m.in. wszystkie zrealizowane zajęcia. Trzeba go prowadzić na bieżąco, gdyż na wypadek kontroli musi zostać okazany od razu.

Gdyby na obozie lub kolonii wydarzył się jakiś wypadek dodatkowe obowiązki wychowawcy wskazuje ustawa o systemie oświaty w art. 92l:

1. Każda osoba wchodząca w skład kadry wypoczynku, która powzięła wiadomość o wypadku z udziałem uczestnika wypoczynku, niezwłocznie udziela mu pierwszej pomocy i zapewnia opiekę, a w razie potrzeby powiadamia podmioty ustawowo powołane do niesienia pomocy osobom w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.

2. Kierownik wypoczynku lub upoważniony przez niego wychowawca wypoczynku o każdym wypadku podczas wypoczynku zawiadamia niezwłocznie:

1) rodziców uczestnika, który uległ wypadkowi, albo osobę wskazaną przez pełnoletniego uczestnika wypoczynku w karcie kwalifikacyjnej;

2) organizatora wypoczynku;

3) kuratora oświaty właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania organizatora wypoczynku oraz kuratora oświaty właściwego ze względu na miejsce lokalizacji wypoczynku;

4) organ prowadzący szkołę lub placówkę, dyrektora szkoły lub placówki oraz radę rodziców – w przypadku gdy organizatorem wypoczynku jest szkoła lub placówka;

5) prokuratora – w razie wypadku śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego;

6) państwowego inspektora sanitarnego – w przypadku zatrucia pokarmowego, do którego doszło na terenie kraju.

Do tego:

4. Kierownik wypoczynku albo upoważniony przez niego wychowawca wypoczynku przeprowadza po wypadku postępowanie powypadkowe oraz sporządza protokół powypadkowy, który zawiera:

1) imię, nazwisko i adres zamieszkania uczestnika, który uległ wypadkowi;

2) okoliczności wypadku;

3) działania podjęte w związku z wypadkiem;

4) skutki wypadku;

5) miejscowość lub miejsce i datę sporządzenia protokołu oraz podpis osoby sporządzającej protokół.

Taki protokół musi trafić do organizatora (np. klubu), rodzica dziecka poszkodowanego i do kuratorium oświaty.

Ważne jest też to, że obowiązków kierownika nie można łączyć z obowiązkami wychowawcy.

 

Podsumowanie

Samo spełnienie wymogów formalnych jest stosunkowo proste. Natomiast praca w charakterze wychowawcy już do łatwych nie należy. Jeśli jedziesz jako wychowawca z grupą, którą znasz np. z treningów, a kierownikiem jest osoba z doświadczeniem, to nie masz się czego obawiać. Dużo trudniejsza jest praca z grupą obcych osób, zwłaszcza na kolonii, czy obozie, gdzie nikt nie zna nikogo. Jadąc z obcym biurem podróży musisz się liczyć z dużą odpowiedzialnością, ciężką pracą i to za niewspółmiernie małe pieniądze.

Aby być dobrym wychowawcą trzeba się do tej roli przygotować. Koniecznie należy sobie odświeżyć procedury związane z pierwszą pomocą. Warto zawczasu ułożyć sobie w głowie pomysły na: rozwiązywanie konfliktów, reagowanie na różne zagrożenia, czy organizację czasu wolnego podopiecznych. Dzięki temu na obozie oszczędzisz sobie wielu niepotrzebnych nerwów.

Jeśli doczytałeś do tego miejsca, to może Cię również zainteresować wpis: Jak zostać kierownikiem obozu sportowego.